Vasten: wél-doen

Woensdag 22 februari vangt de 40-dagentijd aan, met Aswoensdag. In RK-kring haalde men dan, na uitbundige carnavalsfeesten, een askruisje. Die as was afkomstig van verbrande palmtakken die een jaar eerder waren gebruikt tijdens de zondag van Palmpasen (waarop de intrede van Jezus in Jeruzalem wordt herdacht). Elke gelovige kreeg op Aswoensdag met die as een kruisteken op het voorhoofd. Daarmee was de vastentijd begonnen. 40 dagen van bezinning en omkering, ter voorbereiding op het Paasfeest. Een veelzeggend ritueel.

De vastentijd is tegenwoordig, als ze wordt gehouden, al lang niet meer alleen het niet eten van vlees of snoep, of het drinken van alcohol. Er is een bredere invulling ontstaan, ook in protestantse kring. Met een hedendaags tintje. Zo las ik laatst een vasten-lijstje met ‘challenges’ waaronder ‘minder schermtijd’, ‘bewuster kopen’, ‘minder douchen’.

In de bijbel is vasten iets wat het automatisme van het gewone denken, doen en laten doorbreekt. Het gaat om een nieuwe houding, je bestaan wezenlijk geraakt. Zo schrijft Jesaja bijvoorbeeld dat vasten niet samengaat met je arbeiders afbeulen, of met strijd. “Vasten dat de Heer behaagt” blijkt verbonden met barmhartigheid en gerechtigheid: “Is dit niet het vasten dat ik verkies: misdadige ketenen losmaken, de banden van het juk ontbinden, de verdrukten bevrijden, en ieder juk breken? Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je bekommeren om je medemensen? Dan breekt je licht door als de dageraad, je zult voorspoedig herstellen. Je gerechtigheid gaat voor je uit, de majesteit van de Heer vormt je achterhoede” (Jesaja 58: 6-8).

Zo blijkt vasten niet zozeer te maken te hebben met het jezelf dingen ontzeggen, maar met het welzijn van je medemens. Met ‘wél-doen’. Dat is in meerdere opzichten weldadig. Voor de ander, maar ook voor jezelf. Dan breekt je licht door, zegt de tekst, herstel je zelf in je mens-zijn. En dat is van breder belang. Voor de mens(elijk)heid, het samen leven, de wereld. In zulk vasten, schrijft Jesaja, gaat je gerechtigheid voor je uit, en ben je ingebed in Goddelijke rugdekking.

Een wél-doende 40-dagentijd gewenst!

Ineke de Feijter